Wateroverlast

Wateroverlast is een veelvoorkomend probleem dat grote schade kan veroorzaken aan zowel huizen als de omgeving. Het kan leiden tot overstromingen, schade aan infrastructuur en zelfs gevaarlijke situaties voor mens en dier.

Mede door de klimaatopwarming worden regenbuien heviger en intenser. Overstromingen en wateroverlast zijn daarvan het directe gevolg en moeilijk te vermijden. Hevige regenbuiten kunnen dan wel worden voorspeld maar het blijft een voorspelling en deze kan altijd omvangrijker uitvallen of het insijpelen van water in de bodem kan langer duren dan voorzien,…

Wateroverlast in onze gemeente wordt meestal veroorzaakt door korte en hevige stortbuien (voornamelijk in de zomer) dat het rioleringsnet verzadigd. Ook kunnen zeer langdurige regenperiodes ervoor zorgen dat waterlopen buiten hun oevers treden.

Sommige burgers krijgen te maken met ondergelopen kelder wanneer het niet meer regent. Het water sijpelt rechtstreeks door de muren of welt op uit de vloer. Dit komt omdat op bepaalde dieptes de bodem verzadigd is met water (aanwezigheid van een grondwaterlaag).

Het is belangrijk dat we ons bewust zijn van dit probleem en actie ondernemen om wateroverlast te voorkomen of te verminderen. Door het nemen van structurele en preventieve voorzorgsmaatregelen kan je de impact van wateroverlast en schade aan je woning verminderen. Samen kunnen we een verschil maken en bijdragen aan een veiligere en duurzamere leefomgeving.

• Zorg voor een goede afwatering rondom je huis: Zorg ervoor dat regenwater goed weg kan stromen door ervoor te zorgen dat goten en afvoerpijpen schoon zijn en niet verstopt raken. Ook kun je regenwater opvangen in regentonnen en gebruiken voor bijvoorbeeld het besproeien van de tuin.
• Verminder verharding: Probeer verharding in je tuin te verminderen door bijvoorbeeld tegels te vervangen door gras of grind. Dit zorgt ervoor dat regenwater beter in de grond kan zakken in plaats van direct naar het riool te stromen.
• Maak je tuin waterbestendig: Kies voor beplanting die goed bestand is tegen water en zorg voor voldoende groene oppervlakken in je tuin. Dit helpt bij het absorberen van regenwater en voorkomt dat het direct naar riolen stroomt.
• Help mee met het schoonhouden van openbare afvoerkanalen: Verwijder bladeren, takken en ander vuil uit goten en straatkolken in je buurt om te voorkomen dat ze verstopt raken.
• Het scheiden van regenwaterafvoerleiding van de vuilwaterleiding (afkoppelen). Dit regenwater wordt dan opgevangen in de regenwaterput voor hergebruik, of kan je laten infiltreren op eigen terrein.
• Plaats de nodige terugslagkleppen of een pompput voor het zelf beveiligen van je privéwaterafvoer voor eventueel terugstromend afvalwater of regenwater of geurhinder vanuit het openbaar saneringsnetwerk.
• Vermijd dat water je woning kan binnenstromen door:
  • Verluchtingsopeningen te verhogen of af te dichten.
  • Door je gevel waterdicht te maken.
  • Schotten te plaatsen voor ramen en deuren.
• Leg op voorhand een voorraad zand en zandzakken aan. Vul de zandzakken pas enkele uren voor de overstroming, want met (vooral nat) zand erin kunnen ze al eens verrotten en scheuren op de dag dat u ze echt nodig hebt.
• ….

• Blijf op de hoogte van weersvoorspelling: Raadpleeg een betrouwbare weerwebsite, nieuws-app of luister naar de weersvoorspellingen op de radio of televisie. Dit geeft je een idee van wat je kunt verwachten.
• Volg de sociale media van de gemeente, zodat je lokale instructies kan opvolgen.
• Hou rekening met waarschuwingen: Wees alert op waarschuwingen die worden uitgegeven door nationale meteorologische diensten. Deze waarschuwen voor extreme weersomstandigheden. Neem deze waarschuwingen serieus en volg de richtlijnen en instructies die worden gegeven.
• Het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI) publiceert regelmatig waarschuwingen op zijn website, zeker wanneer hevige buien en onweer worden voorspeld. Je kunt ook automatisch worden gewaarschuwd via een gratis applicatie.

Meer weten over weerswaarschuwingen? www.meteo.be/nl.

De website www.waterinfo.be slaat alarm bij hoogwater in de waterlopen.

Voorbereiding op neerslag: als er hevige regenval wordt voorspeld, zorg er dan voor dat:

• Je dak in goede staat is om mogelijke lekkages te voorkomen.
• Je goten niet verstopt zijn.
• Controleer of je afvoersystemen schoon zijn om wateroverlast te voorkomen.
• Stel een noodpakket samen.
• Zorg dat je weet hoe je gas, water en elektriciteit moet afsluiten.
• Bedenk waar je naar toe kunt gaan als er een overstroming dreigt.
• Maak een lijst van zaken die belangrijk zijn voor kinderen indien je moet evacueren.
• Informeer bij je verzekering welke soorten schade gedekt zijn.
• Maak een lijst van je meest waardevolle bezittingen (foto’s, films, apparatuur, verzekeringspapieren, …).zodat je deze snel kunt vinden en in veiligheid brengen.
• Bekijk of er manieren zijn om je woning extra tegen water te beschermen vb. zandzakken en waterschotten.

Het kan handig zijn om een noodvoorraad aan te leggen met essentiële benodigdheden zoals:

• EHBO-doos en belangrijke medicijnen.
• Waterdichte en warme kleding.
• Mobiele telefoon + lader.
• Zaklamp en radio met batterijen.
• (drink)water en voedsel (ook voor huiddieren).
• Aansteker of lucifers in waterdichte verpakking en kaarsen.
• Artikelen voor persoonlijke verzorging en hygiëne.
• Sleutels (huis en auto).
• Gereedschapset.
• Routekaarten en plattegrond omgeving.
• Contant geld en kopieën van je identiteitsbewijzen en verzekeringspapieren, lijst met waardevolle bezittingen.
• Lijst met belangrijke telefoonnummers zoals: familie, gemeente, hulpverleningsdiensten, elektriciteitsbedrijf, verzekeraar, elektricien, huisarts, loodgieter en aannemer.

Deze voorraad kan van pas komen bij langdurige stroomuitval of onbegaanbare wegen.

Ontwikkel van tevoren een evacuatieplan voor je gezin. Zorg ervoor dat iedereen weet wat te doen en waar te verzamelen in geval van evacuatie.

Ook een persoonlijk noodplan kan helpen dat jij en je familie snel en goed reageren als er iets ernstig gebeurt. Maak in slechts 7 stappen je eigen noodplan op: https://www.mijnnoodplan.be/

• Luister naar de instructies van de overheid via radio, tv en sociale media.
• Regel een veilige plek voor je (huis)dieren.
• Plaats toestellen en installaties op een hoger niveau:
  • Op sokkels zodat ze boven de waterlijn staan.
  • Plaats naar een hoger gelegen verdieping.
• Haal indien mogelijk je gordijnen en tapijt weg en breng zoveel mogelijk meubels naar boven. Als dat niet kan, zorg dan dat ze niet tegen de muur staan om de droogtijd te versnellen.
• Zet binnendeuren open of haal ze weg.
• Parkeer je auto op een veilige plaats.
• Schakel gas, water en elektriciteit uit.
• Haal alle stekkers uit elektrische apparaten.
• Zorg dat chemicaliën veilig weggeborgen zijn.
• Haal losliggende voorwerpen weg rond je woning en uit je tuin: deze voorwerpen kunnen door het water worden meegesleurd, stroomafwaarts het water tegenhouden en de overstroming zwaar verergeren.
• Bescherm waar mogelijk je huis tegen water met zandzakken en schotten.
• Probeer de toevoer van het water te stoppen.
• Probeer het water af te voeren met een pomp of met een dweil.

• Breng kinderen, personen met een beperkte mobiliteit en dieren in veiligheid.
• Waarschuw de brandweer als je situatie dat vereist.
• Bekijk of mensen in je omgeving extra hulp nodig hebben, denk ook aan mensen met een handicap, ouderen en mensen zonder bovenverdieping of zonder vervoer.

Blijf kalm, paniek kan de situatie verergeren. Probeer rustig te blijven en anderen te kalmeren, vooral als er kinderen of ouderen bij betrokken zijn.

Enkele tips voor een effectieve evacuatie:

• Luister naar lokale autoriteiten, noodgevallen, radio of televisie voor officiële instructies over evacuatie.
• Geef gehoor aan evacuatie-adviezen van de gemeente. Volg hun aanwijzingen op en handel snel. Je veiligheid moet altijd de hoogste prioriteit hebben.
• Neem je noodpakket mee.
• Neem je identificatiedocumenten en belangrijke papieren mee.
• Sluit buitendeuren en ramen af.
• Volg de aangegeven routes, als er aanbevolen evacuatieroutes zijn, gebruik deze dan in plaats van je normale route, omdat deze routes specifiek zijn ontworpen om de evacuatie zo soepel mogelijk te laten verlopen.
• Communiceer:
  • Laat dierbaren weten dat je veilig bent en waar je naartoe gaat.
  • Gebruik tekstberichten of sociale media om overbelasting van telefoonnetwerken te voorkomen.
  • Informeer de overheid over je nieuwe verblijfplaats.
• Zorg voor je huisdieren en zorg ervoor dat je hun behoeften en veiligheid tijdens de evacuatie niet over het hoofd ziet.
• Wees flexibel: De situatie kan snel veranderen, en het kan nodig zijn je plannen aan te passen. Wees bereid om te reageren op nieuwe informatie en aanwijzingen.
• Help anderen: Als je veilig bent en anderen hulp nodig hebben, bied dan je hulp aan als dat veilig is en als je kunt.
• Als je (om medische redenen) zelf niet kunt evacueren, neem dan contact op met de hulpverleningsdiensten.

• Zoek een hoger gelegen plaats op: Afhankelijk van de situatie kan dit een bovenverdieping in je huis zijn of een uitwijklocatie.
• Zorg dat je niet opgesloten kan raken op zolder: Zorg desnoods voor gereedschap om het dak te openen;
• Breid je noodpakket uit met extra kleding, dekens, voldoende voedsel en drinkwater voor ten minste drie dagen (vier liter water per persoon per dag).
• Sluit je buitendeuren en ramen af.
• Als je bijzondere hulp nodig hebt, neem dan contact op met de hulpverleningsdiensten.
• Volg instructies via radio, tv en sociale media.

• Markeer het waterniveau op je muren en controleer je muren en plafonds op scheuren.
• Leg schade vast op foto en/of film.
• Neem contact op met je verzekering voordat je kosten maakt.
• Indien je huurt, verwittig de eigenaar van de woning zo snel mogelijk. Voor schade aan de woning zal de eigenaar contact dienen op te nemen met zijn verzekeraar.
• Zorg dat gas, water en elektriciteit onder professionele begeleiding worden aangesloten.
• Zorg dat je huis schoon en droog is voordat je er in trekt zodat er geen gevaar is voor besmetting:
  • Verluchten;
  • Vervolgens verwarmen om het vocht weg te krijgen;
  • Indien nodig een luchtontvochtiger plaatsen;
• Het Rampenfonds is een bevoegdheid van de gewesten. Het Vlaams Rampenfonds vergoedt schade op voorwaarde dat een schadefeit als algemene natuurramp wordt erkend door de Vlaamse Regering (Team Rampenfonds). Heb je materiële schade na een natuurramp die door de Vlaamse Regering erkend is? Dan heb je 3 maanden tijd om een schadedossier in te dienen bij het Vlaams Rampenfonds: vanaf de publicatie van de erkenning van de ramp in het Belgisch Staatsblad tot het einde van de 3de maand die volgt op de maand van de publicatie. Eens deze termijn is verstreken, kan je geen aanvraag meer indienen (https://www.vlaanderen.be/schadevergoeding-vlaams-rampenfonds-aanvragen).

Bij geleden schade, is de schade gedekt door de brandverzekering.

• Geef zo snel mogelijk de schade aan bij je verzekeraar: Deze zal een dossier openen met daarin de informatie over de schade en zal je kunnen adviseren en eventueel maatregelen aanbevelen om de schade een volgende keer te beperken.
• Bereid het bezoek van de expert voor: Wanneer er een dossier werd geopend, wordt een expert gestuurd die het bedrag van de terugbetaling zal evalueren. Als je na het bezoek van de expert nog andere schade vaststelt, die verband houdt met de overstroming, kan je die schade alsnog aangeven.
• Bewijs de schade: om de procedure te versnellen, verzamel je alle nuttige documenten (facturen, offertes, foto’s van de overstroomde woning en schade aan het gebouw en inboedel). Aarzel niet om een volledige beschrijving van de schade op te maken.

Een nieuwbouw ontwerpen? Waarschuw je aannemer/ architect als er een overstromingsrisico is, zodat hiermee rekening kan gehouden worden bij het ontwerpen van je woning.

• Nagaan of je in een watergevoelig gebied zal wonen/woont? https://www.waterinfo.be/informatieplicht

Door het kiezen van de juiste materialen, kan je overstromingsschade beperken:

• Gebruik waterbestendige isolatie.
• Plaats waterbestendige vloerbekleding zoals beton, tegels, vinyl.
• Vermijd houten schrijnwerk voor deuren en ramen aan de buitenzijde van je woning.
• Vermijd houten muren en holle wanden op de benedenverdieping maar geef de voorkeur aan wanden die bestaan uit verschillende lagen die eenvoudig en afzonderlijk te demonteren zijn.
• Plaats elektrische toestellen en zekeringskasten hoog of maak ze vast aan de muur.
• Plaats de verwarmingsinstallatie, koelventilator, … op een hogere verdieping.
• Vermijd ondergrondse kelders en garages.
• Vermijd dat rioleringen in de kelder uitkomen (zoals afvoerputjes, gootstenen, …). Wanneer het water in het rioleringsnet sterk stijgt, verspreidt het water zich langs deze weg in de kelder.
• Kies voor een verwarmingsinstallatie waarbij geen opslag van grondstoffen nodig is (vb. aardgas). Als er zich in de kelder een stookolietank of opslag van brandstof bevindt, kan een overstroming voor heel wat vervuiling zorgen.
• Veranker stookolietanks om te vermijden dat ze onstabiel worden.
• Gebruik waterdichte deksels voor tanks en regenwaterputten om te vermijden dat dit water bevuild wordt door overstromingswater.
• Plaats een drempel voor de garage-inrit of voorzien een verkeersdrempeltje bovenaan de helling naar de garage om het water in te dijken en toch je garage in te kunnen rijden.
• Hoog de grond niet op rond de woning (om plaats te laten voor water waar het geen kwaad kan).

De gemeente neemt verschillende maatregelen om wateroverlast te voorkomen en te beheersen:

• Zorgen voor een goed ontworpen riool- en afwateringssysteem om regenwater af te voeren. Ze moeten ervoor zorgen dat deze systemen niet verstopt raken en voldoende capaciteit hebben om regenwater snel af te voeren.
• Communicatie en waarschuwingssystemen: informeren burgers over wat ze kunnen doen om zichzelf te beschermen tegen wateroverlast en zetten waarschuwingssystemen op voor noodsituaties.
• Ruimtelijke ordening: de gemeente kan eisen stellen aan de manier waarop nieuwe gebouwen worden ontworpen en geplaatst, om overstromingsrisico's te verminderen.
• Onderhoud en inspectie: regelmatig onderhoud en inspectie van riool- en afwateringssystemen om verstoppingen en andere problemen te voorkomen.
• Draaiboek wateroverlast: kritische locaties binnen de gemeente staan opgenomen en de lokaal te ondernemen maatregelen bij wateroverlast ten gevolge van overvloedige regen. Het draaiboek dient als aanvulling op het bijzonder nood- en interventieplan Overstromingen.

Wat doet de gemeente bij wateroverlast:

• Crisiscel: bij afkondiging van noodweer wordt de crisiscel bijeengeroepen die beslist over de te nemen maatregelen zoals vb. het verdelen van zandzakken aan de burger waarvan een strategische voorraad voorhanden is.
• Grootschalige wateroverlast: wanneer er veel schade en veel opruimwerk is, is er een taak weggelegd voor de dienst Stadsonderhoud voor het proper maken van de openbare weg.
• Nazorgfase: mensen die met vragen zitten, kunnen nadien nog bij de gemeente terecht.